Tüketici Güveni Ekim Ayında Geriledi
Türkiye’de tüketici güveni, Ekim 2025 verileriyle birlikte belirgin bir şekilde azalmaya devam ediyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Tüketici Güven Endeksi, aylık %0,3’lik bir düşüşle (83,6) sonuçlandı. Bu düşüş, iki aydır devam eden temkinli gerilemeyi doğruluyor. Diğer yandan, Bloomberg HT Tüketici Güven Ön Endeksi ise %6,90’lık keskin bir düşüşle 65,54 seviyesine geriledi. Bu durumun, siyasi gündemdeki belirsizlikler ve yükselen enflasyon beklentilerinin tüketici algısını olumsuz etkilediği görülüyor. Her iki endeksin de 100 eşiğinin altında kalması, yüksek faiz oranları ve artan maliyetlerin hane halkının harcama eğilimlerini olumsuz etkilediğini gösteriyor.
Güven Endekslerinde Sert Düşüş
TÜİK ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından hazırlanan Tüketici Güven Endeksi Ekim ayında %0,3 oranında bir düşüşle 83,6‘ya geriledi. Bu düşüş, endeksin iki aydır devam eden düşüş trendini sürdürerek Temmuz ayından bu yana en düşük seviyeye gerilemesine neden oldu.
Diğer yandan, Bloomberg HT Tüketici Güven Ön Endeksi Ekim ayında daha belirgin bir düşüşle, bir önceki aya göre %6,90 oranında azalarak 65,54 değerini aldı. Her iki endeksin de 100 eşiğinin altında olması, tüketici algısında hem mevcut durumu hem de geleceğe yönelik beklentileri yansıtan bir bozulma olduğunu gösteriyor.
2. Bloomberg HT Endeksi Detayları: Genel Güven Algısında Bozulma
Bloomberg HT verileri, düşüşün sadece genel bir hissiyatı değil, aynı zamanda tüm ana alt kalemleri etkilediğini gösteriyor:
| Bloomberg HT Alt Endeksi | Aylık Değişim | Ekim 2025 Değeri | Analiz |
|---|---|---|---|
| Tüketici Güven Ön Endeksi | %6,90 Düşüş | 65,54 | Genel güven algısındaki keskin bozulma. |
| Tüketici Beklenti Ön Endeksi | %7,92 Düşüş | 64,98 | Geleceğe yönelik beklentilerin ciddi şekilde kötüleştiği. |
| Tüketim Eğilimi Ön Endeksi | %8,69 Düşüş | 72,53 | Dayanıklı tüketim, otomobil ve konut alımı için en büyük isteksizliği yansıtıyor. |
Özellikle Beklenti Endeksi ve Tüketim Eğilimi Endeksi‘ndeki %7’yi aşan düşüşler, tüketicinin alım gücünün baskı altında olduğunu ve büyük alımları ertelemeye daha fazla eğilimli olduğunu gösteriyor.
3. TÜİK Endeksi Detayları: Yapışkan Enflasyon ve Erteleme
TÜİK/TCMB verilerinin alt kırılımlarına bakıldığında, düşüşün temel sebeplerinin daha net bir şekilde ortaya çıktığı görülüyor:
- Hanenin Maddi Durum Beklentisi ve Genel Ekonomik Durum Beklentisi endekslerindeki küçük artışlar (+%0,2 ve +%0,7), mevcut düşüş trendini durduracak kadar yeterli değil. Bu artışlar, hükümetin yeni ekonomik programına dair umutları zayıflatsa da temkinli bir iyimserlik olarak yorumlanabilir.
- Dayanıklı Tüketim Mallarına Harcama Düşüncesi Endeksi‘nin %1,6 düşerek 104‘e gerilemesi, Bloomberg HT’nin Tüketim Eğilimi verisiyle uyumlu. Bu durum, yüksek faiz ortamında ve artan maliyetler karşısında tüketimin yavaşladığının bir işareti olarak değerlendirilebilir.
4. Düşüşün Temel Nedenleri
Ekim ayındaki bu düşüşlerin ana sebepleri, her iki anketin ortak yorumlarında aşağıdaki maddelerde toplanmaktadır:
- Yüksek ve Yükselen Enflasyon Beklentisi: TÜİK verilerinde fiyat baskıları ve Bloomberg HT endeksi alt kalemlerinde enflasyon beklentilerinin arttığı net bir şekilde görülmektedir. Enflasyon, reel geliri azaltarak tüketici alım gücünü olumsuz etkilemeye devam ediyor.
- Siyasi ve Piyasa Gündemi: Bloomberg HT analizi, siyasi gündemdeki hareketlilik ve hisse senedi piyasasındaki olumsuz seyrin tüketici algısını doğrudan etkilediğini göstermektedir.
- Büyük Alımların Ertelenmesi: Tüketim eğilimindeki keskin düşüş, yükselen fiyatlar, faizlerin yükselmesi ve Kasım (Black Friday) ve Aralık ayı indirim beklentileri tarafından tetiklenmektedir. Tüketiciler, indirimi beklemek veya faizler nedeniyle alımları ertelemek konusunda tereddüt yaşamaktadır.
5. Sonuç: Talep Yavaşlaması Kendini Gösteriyor
Ekim 2025 verileri, Türk ekonomisinde tüketim temelli bir yavaşlamanın başladığına dair güçlü işaretler vermektedir. Tüketici güvenindeki genel düşüş ve özellikle büyük harcamaları ölçen alt endekslerdeki keskin düşüş, yüksek faiz politikası ve enflasyonun hane halkı üzerindeki baskısının artarak devam ettiğini göstermektedir.
Gelecekte, faizlerin zirveye yaklaşması ve indirim beklentilerinin artmasıyla birlikte, dayanıklı tüketim ve otomotiv gibi sektörlerde talebin daha fazla yumuşaması ve stokların eritilmesini teşvik edecek kampanyaların artması beklenmektedir.
