Palm yağı, palmiye ağaçlarının meyvelerinden elde ediliyor. Dünya’da en çok kullanılan bitkisel yağ olduğu belirtiliyor… Uluslararası çevre kuruluşu Greenpeace, süpermarket raflarında gördüğümüz ambalajlı ürünlerin çoğunun palmiye yağı içerdiğine dikkat çekiyor. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Birleşmiş Milletler (BM) Gıda ve Tarım Örgütü gibi kuruluşlar palmiye yağıyla ilgili tüketicileri uyarıyor… İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk de günümüzde pek çok hazır gıdada bulunan palm yağıyla ilgili bilinmesi gereken noktalara dikkat çekerek, önemli uyarılarda bulundu…
Prof. Dr. Osman Erk
İşte sağlıklı alternatifler
Palm yağı da dahil işlenmiş süpermarket yağlarının çoğu aynı şekilde zararlı etkiye sahiptir. Dolayısıyla bu yağları içeren gıdalar beslenmeden çıkarılmalı, içlerinde doğal yağ bulunan çiğ kuruyemiş (ay çekirdeği, kabak çekirdeği, ceviz), zeytin, avokado, yeşil yapraklı sebzeler gibi sağlıklı kaynaklar tüketilmelidir.
Hangi yağları tüketmeliyiz?
Günlükbeslenmede mutlaka yeterli miktarda ve doğru yağ bulunmalıdır. Bu durum sağlık açısından büyük önem arz eder. Zararlı ve işlenmiş yağlar ise diyetten çıkarılmalıdır.
Gündelik hayatta tüketilen yağların miktarı ve cinsi sağlık açısından son derece önemlidir. Doğada kızartma yağı ve kızartılmış yiyecek bulunmaz. Kızartma yağlarından, kızartılmış yiyeceklerden sakınılmalıdır. Rafine edilmiş, yüksek ısılarda işlenmiş yağlardan ve her türlü yiyecekten
uzak durulmalıdır.
Yağ kaynakları doğal, işlenmemiş, ısıtılmamış ve kimyasallara maruz kalmamış olmalıdır. Günlük yağ ihtiyacını doğal besinlerden sağlamak mümkündür.
Zeytinyağı olarak natürel soğuk sıkım yağlar tercih edilmelidir. İster soğuk sıkım, ister sıcak sıkım olsun her türlü rafine yağdan uzak durulmalıdır.
Fazla miktarda Omega 6 içerir
Tümbesinsel yağlar aynı miktarda kalori içerir ama vücutta farklı farklı etki yaparlar. Trans yağlar ve bazı tür doymuş yağlar kalp-damar sistemine ve bağışıklık sistemine en fazla zarar veren yağlardır.
Fazla miktarda Omega 6 içeren bitkisel yağlar en dayanıksız yağ moleküllerinden oluşur. Bu yağ molekülleri ısıtıldıkları zaman zarar görür ve insan için toksik hale gelir. Çünkü ısı ve kimyasal işlemler sonucu trans yağlar ve serbest radikaller ortaya çıkar.
İnsan yapısı trans yağlara yabancıdır. İçinde zaten trans yağ bulunabilen bitkisel yağlarda kızartma ile birlikte daha fazla trans yağ ve serbest radikal ortaya çıkar.
Kanserojen midir?
Yiyeceklerin yüksek ısılara maruz bırakılması trans yağ ve HNE gibi bileşiklerin oluşumuna neden olur. Dolayısıyla ortaya çıkan bu yeni kimyasallar toksik ve kanserojendir.
Bu kanserojen bileşikler prostat, meme, kolon, yemek borusu, akciğer, karaciğer ve diğer kanserlerin artışına neden olmaktadır.
Bol miktarda E vitamini ve karotenoid içerir ama…
Palmbitkisi Afrika ve Güneydoğu Asya’da bol miktarda yetiştirilen bir meyve çekirdeğidir. Çekirdeğin içerisinde % 50 doymuş yağ, % 40 tekli doymuş yağ, % 10 çoklu doymuş yağ, bol miktarda E vitamini ve karotenoid adı verilen antioksidanlar mevcuttur. E vitamini ve karotenoidler sağlık açısından çok yararlı olan antikanserojen etkiye sahip bileşiklerdir.
Bunların içinde beta karoten en yararlılarından biridir ve yağa kendine has kırmızı rengini verir. Bu özellikleri nedeniyle aslında palm çekirdeği sağlığa yararlı bir meyvedir. Ancak işlendiğinde bu faydalı etkiler ortadan kalkar.
Trans yağa dönüşür
Palmiye çekirdeğinin işleme ve ısıya maruz bırakıldığı zaman doğal bütünlüğü bozulup, yararlı olan vitamin ve antioksidanlar ortadan kalkar.
Renk ve koku gidermek için 200°C’nin üzerinde ısıya maruz kaldığında yararlı yağ asidi molekülleri sağlığa zararlı trans yağ ve lipid peroksit adı verilen zararlı bileşiklere dönüşür. Dolayısıyla zararlı hâle gelir.
Hangi yiyeceklerle bu yağı tüketiyoruz?
Hertürlü işlenmiş, ambalajlı üründe bu tür yağların bulunması mümkündür. Sektörde bu sağlıksız yağın fazlaca kullanılıyor olmasının sebebi ise kolay üretilmesi ve ucuz olmasıdır.
Birçok fırın-pastane ürünleri, ketçap-mayonez, kahvaltılık soslar, patates cipsleri, şarküteri ürünleri, dondurmalar, humus, hazır çorbalar, pizzalar, kahvaltılık gevrekler, bisküvi gibi ürünlerde çoğu zaman bu yağın bulunması mümkündür.
Mutlaka etiket okuyun
Sağlıklı beslenmenin bir yolu da etiket okuma alışkanlığından geçiyor. Alacağınız ürünlerin içeriklerini mutlaka kontrol edin. Palm yağı ve diğer trans yağ ya da katkı maddesi içeren gıdalardan uzak durun.
Nelere yol açabilir?
Çok fazla ve yanlış yağ tüketiyoruz. Bütünlüğü bozulmamış, işlenmemiş, ısıya maruz bırakılmamış tohum, çekirdek ve sebzelerin yağları sağlığa yararlıdır.
İşlenmiş yağlar ise sağlığa zararlıdır. Yağların dejenerasyonu kanser, obezite, şeker hastalığı, kalp damar hastalıkları ve demans (alzheimer) gibi hastalıklar sıklıkla ortaya çıkar.
